باغ در باغ

Dec 22, 2006

به سوی طبس
ویلی شیرک‌لُوند
ترجمه: فرخنده نیکو- ناصر زراعتی
ناشر: خانه هنر و ادبیات گوتنبرگ، پاییز ۱۳۸۵

… خانه‌ی شرقی رو به درون باز می‌شود. خانه‌ی غربی رو به بیرون باز می‌شود. خانه‌ی غربی خود را به نمایش می‌گذارد؛ همان‌گونه که زن‌های‌ِ غربی، بالکن‌ها، گُلدان‌ها و آنتن تلویزیون. خانه‌ی شرقی تنها دیوارِ کور و دری بسته را نمایش می‌دهد. ورودیِ کوچه مثلِ سوراخِ مورچه است تویِ دیوارِ خیابان؛ راهِ ورود به دنیایِ دیوارها و درهایِ بسته. اگر مهمان نباشی، تو را آن‌جا کاری نیست؛ مهمانی پُشتِ دری مُشخص، بدونِ پلاک، که وقتی کوبه‌ی آن را که به شکلِ دست است می‌کوبی، گُشوده می‌شود. این‌جا همه چیز پوشیده است. خانه‌های کور، به‌هم‌فشرده، راهِ نفوذ را می‌بندد. در پیچ‌و‌خم مَرموز کوچه، بی‌اختیار، گاه به این‌سو و گاه به آن سو کشیده می‌شوی تا سرانجام، جهت را گُم کنی. کوچه بینِ دیوارها، هم‌چون مستی تلوتلوخوران پیش می‌رود.

… بافنده‌ی نابینا همه‌ی نقش‌ها را بر داربستِ ناتوانی می‌آزماید؛ همه‌ی گَرته‌ها، همه‌ی گره‌ها. معمولی‌ترین سرنوشت‌ها، رقّت‌انگیزترین شکست‌ها کلافِ سردرگمی می‌شوند از ضعف‌ها و پیش‌آمدها، دامی که صید با دست و پا زدن، خود را هرچه بیشتر در آن گرفتار می‌کند. در حال تَقَلایی طاقت‌فرسا، کسی نابود می‌شود، بی‌آن که قادر به حرکتی باشد. زبانِ ما بسته است. گاهی ضربه کاری‌تر از این‌هاست؛ رنجِ تن نقشی ساده بر جای می‌گذارد. بافنده‌ی کور دست‌بافتِ خود را نوازش می‌کند و می‌گوید:« زیباست، نه؟»

ویلی شیرک‌لُوند، درسال ۱۹۲۱ در هلسینکی، در خانواده‌ای فنلاندی-سوئدی متولد شد. اوایل دهه چهل میلادی، به تابعیت سوئد در‌آمد. کارنامه‌ی ادبی او شاملِ رُمان، مجموعه داستان، نمایشنامه و سفرنامه است. مُنتقدان او را از مهم‌ترین نویسندگانِ معاصر سوئد می‌دانند و نثرش را از زیباترین، غنی‌ترین و دقیق‌ترین نثرهایِ موجود در زبان سوئدی می‌خوانند. کتاب به‌سویِ طبس، سفرنامه‌ی ایران، در سال ۱۹۵۹ چاپ شده‌است.

در شروع کتاب، فرخنده نیکو و ناصر زراعتی، ویلی شیرک‌لُوند و کتابش را چنین معرفی می‌کنند:
... او متن را صیقل می‌دهد و با حذفِ حواشی و زوائد می‌کوشد تا حدِّ ممکن، به ذاتِ اشیاء، طبیعت و انسان نزدیک شود... تصویرها و تعبیرهای مُتضاد به موازاتِ هم پیش می‌روند و با زیباییِ تمام کنار هم می‌نشینند... به سویِ طبس سفری است هم‌زمان در سطح و ژرفایِ زندگی. او رشته‌هایِ ظریف و نامرئیِ تداعیِ معانی را در ذهن خود، با واقعیّت اطراف، چون تار و پودی، به‌هم می‌بافد و حاصل متنی است در نهایتِ ظرافت، زیبایی و ایجاز.

کتاب را که می‌خوانیم می‌بینیم این ظرافت، زیبایی و ایجاز نثر، در سراسر متن فارسی هم دیده می‌شود. نگاه دقیق و تیزبین ویلی شیرک‌لُوند، با مهارت تمام در تار و پود زبان فارسی تنیده شده و لذت خواندن را دو چندان می‌کند.
« به سویِ طبس» به شیوه‌ی سُنّتی سفرنامه نوشته نشده است و تکه‌هایِ کنارِهم چیده‌شده از نظمِ منطقیِ رویدادها پیروی نمی‌کنند، اما لایه‌هایِ تودرتویِ نثر، جوشیده از درونِ متن فارسی، ما را به سویِ طبس - سفرِ لذت ادبی - می‌بَرَد. نثر زیبا و خواندنیِ ناصر زراعتی و فرخنده نیکو، باعث می‌شود ما دنبالِ آثار دیگر ویلی شیرک‌لُوند برویم. از دریچه‌ای دیگر، دنیای اطراف خود را ببینیم.

ویلی شیرک‌لُوند، در زمینه‌های ِ فلسفه، ریاضیات و زبان تحصیل کرده است. به فرهنگ و زبان‌هایِ شرقی علاقه‌مند بوده و زبان‌های فارسی، چینی، روسی را در دانشکده‌ی زبان‌های شرقی شهر اُپسالا آموخته‌است.

برای تهیه کتاب می‌توانید با آدرس زیر تماس بگیرید:

bokarthus@hotmail.com

<خليل پاک نيا> || 12/22/2006 12:15:00 PM